Podatek liniowy vs. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych 2025 – co wybrać?
zespół BazaPrawa | 22 lutego 2025
1. Dwie uproszczone formy PIT dla przedsiębiorców
W praktyce jednoosobowa działalność gospodarcza ma dziś trzy główne ścieżki: skala (12 proc. / 32 proc.), podatek liniowy 19 proc. oraz ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (2–17 proc.). Obie uproszczone formy omijają pierwszy próg skali, lecz różnią się w kluczowych obszarach: podstawie opodatkowania, limitach przychodu, kosztach i składce zdrowotnej.
2. Kryteria wyboru w pigułce
Kategoria | Podatek liniowy 19 proc. | Ryczałt (2–17 proc.) |
---|
Podstawa opodatkowania | dochód (przychód minus koszty) | przychód (bez kosztów) |
Stawka podatku | stałe 19 proc. | zależna od PKWiU; 17 proc. wolne zawody, 15 proc. wybrane usługi, 8 proc. 5 – 3 proc. dla handlu/produkcji |
Limit przychodu | brak | do 2 mln EUR (8 569 200 zł) w poprzednim roku |
Koszty uzyskania przychodu | pełne, z amortyzacją | brak odliczeń kosztowych |
Składka zdrowotna 2025 | 4,9 proc. dochodu, odliczenie do 12 900 zł rocznie | stawka ryczałtowa: 461,66 zł, 769,43 zł lub 1 384,97 zł miesięcznie – zależnie od progu przychodu |
Księgowość | KPiR + JPK | ewidencja przychodów + JPK_EWP |
Możliwość odliczeń (auto, sprzęt, leasing) | tak | nie |
Zmiana formy w trakcie roku | nie | nie (wybór do 20 lutego) |
3. Limity i progi ryczałtu 2025
- Limit przychodu 2 000 000 EUR (8 569 200 zł) – utrata prawa do ryczałtu od następnego roku.
- Dodatkowy próg 856 920 zł uprawnia do kwartalnego rozliczania ryczałtu.
- Najniższy próg 60 000 zł decyduje o najniższej składce zdrowotnej (461,66 zł miesięcznie).
4. Składki zdrowotne – największy koszt ukryty
Przychód 2024 | Podstawa zdrowotna 2025 | Miesięczna składka (9 proc.) |
---|
do 60 000 zł | 5 129,51 zł | 461,66 zł |
60 000 zł – 300 000 zł | 8 549,18 zł | 769,43 zł |
powyżej 300 000 zł | 15 388,52 zł | 1 384,97 zł |
U liniowca 4,9 proc. liczy się od dochodu, więc przy dużych kosztach zdrowotne może być znacznie niższe niż najwyższy próg ryczałtu.
5. Kiedy liniowy, a kiedy ryczałt? – trzy scenariusze
-
Freelancer IT (B2B, 300 000 zł przychodu, 30 000 zł kosztów):
- Liniowy: podstawa 270 000 zł → podatek 51 300 zł + zdrowotne ok. 13 230 zł.
- Ryczałt 12 proc.: podatek 36 000 zł + zdrowotne 769,43 zł × 12 = 9 233 zł.
Ryczałt wygrywa o ok. 19 000 zł.
-
Sklep internetowy (150 000 zł przychodu, 100 000 zł kosztów):
- Liniowy: podstawa 50 000 zł → podatek 9 500 zł + zdrowotne 2 450 zł.
- Ryczałt 3 proc.: podatek 4 500 zł + zdrowotne 461,66 zł × 12 = 5 539 zł.
Wynik zbliżony – decyduje prostota księgowości.
-
Usługi prawne (80 000 zł przychodu, 10 000 zł kosztów):
- Liniowy: podstawa 70 000 zł → podatek 13 300 zł + zdrowotne 3 430 zł.
- Ryczałt 17 proc.: podatek 13 600 zł + zdrowotne 461,66 zł × 12 = 5 539 zł.
Liniowy korzystniejszy dzięki kosztom i niższemu zdrowotnemu.
6. Wyłączenia z ryczałtu
Ryczałtu nie mogą stosować m.in.:
- przedsiębiorcy prowadzący apteki, lombardy, handel częściami motoryzacyjnymi,
- wytwórcy wyrobów objętych akcyzą (z wyjątkiem energii elektrycznej po spełnieniu warunków),
- wspólnicy spółek komandytowo-akcyjnych.
7. Procedura zmiany formy w 2025 r.
- Złóż CEIDG-1 z wyborem formy do 20 lutego 2025 r.
- Prowadź wybraną ewidencję od 1 stycznia (zmiana działa wstecz).
- Pamiętaj o JPK_EWP (ryczałt) lub JPK_PKPIR (liniowy) od pierwszego okresu rozliczeniowego.
8. FAQ
Pytanie | Odpowiedź |
---|
Czy mogę odliczyć leasing auta na ryczałcie? | Nie – ryczałt nie pozwala uwzględniać kosztów. |
Czy liniowiec rozliczy się kwartalnie? | Tak, podatek i JPK można składać kwartalnie, o ile przychód w poprzednim roku nie przekroczył 2 mln EUR. |
Czy po przekroczeniu 2 mln EUR tracę ryczałt natychmiast? | Nie – prawo do ryczałtu wygasa od kolejnego roku. |
Czy ryczałt zawsze oznacza niższy podatek? | Nie – przy dużych kosztach lub stawce 17 proc. liniowy bywa korzystniejszy. |
9. Podsumowanie
- Ryczałt jest najprostszy księgowo i atrakcyjny dla działalności o niskich kosztach własnych i stawkach podatku do 8 proc. 5.
- Podatek liniowy opłaca się, gdy masz istotne koszty lub kwalifikujesz się do wysokiej stawki ryczałtu (15–17 proc.).
- Kluczowe zmienne 2025 r. to limit 2 mln EUR, nowe składki zdrowotne i możliwość odliczenia 12 900 zł zdrowotnego u liniowca.
Decyzję warto poprzeć prognozą finansową – najlepiej w arkuszu lub z pomocą doradcy podatkowego.
Źródła
- Stawki ryczałtu w 2025 r. – Firmove
- Ryczałt 2025 – Poradnik Przedsiębiorcy
- Limity dla ryczałtu 2025 – PIT.pl
- Stawki składki zdrowotnej na ryczałcie 2025 – inFakt
- Składka zdrowotna 2025 – Rzeczpospolita blog
- Forma opodatkowania 2025 – Prawo.pl